(BongdaVN)- PSG vs Real Madrid đơn giản là cặp đấu được mong chờ nhất vòng knock-out Champions League.
Cuộc đụng độ giữa hai thế lực mới và cũ – một bên là CLB nhận được sự chống lưng từ nhà nước, còn một bên là siêu cường đã có chỗ đứng và tìm cách vùng vẫy đối phó thông qua dự án Super League. Ở khía cạnh bóng đá thuần túy trên sân, hai HLV thuộc hai thế hệ khác nhau sẽ có một màn đấu trí thú vị.
PSG và Real Madrid tuy không phải là những đội bóng với lối chơi thuyết phục và chỉn chu nhất ở mùa giải hiện tại, nhưng cả hai lại sở hữu những cá nhân tấn công xuất sắc nhất, sẵn sàng biến những đấu pháp chiến thuật phức tạp và tinh vi trở nên thừa thãi. Bởi suy cho cùng, con người không chỉ tạo ra mà còn thực thi chiến thuật.
PSG – Kiểm soát hơn, nhưng vẫn phụ thuộc vào ngôi sao
Có lẽ, chính việc Neymar phải ngồi ngoài lại giúp Pochettino đỡ đau đầu hơn trong các phương án lựa chọn nhân sự trên hàng công. Neymar, tuy vị trí sở trường vẫn là lệch trái trên hàng công, nhưng xu hướng hoạt động của ngôi sao người Brazil luôn lan vào trung lộ, ở vùng không gian của một số 10. Đó lại là chỗ ưa thích và đất dụng võ tốt nhất của Messi, dù anh vốn xuất phát từ hành lang cánh đối diện.
Những trận đấu hay nhất của PSG trong quãng thời gian gần đây chính là khi Pochettino sử dụng Mbappe đá lệch trái, Messi đá số 9 ảo và Di Maria đá lệch phải trên hàng công. Công thức chung vẫn là 4-3-3 như xuyên suốt hầu như từ đầu mùa giải.
Trong hệ thống này, Mbappe trở thành một phương án tấn công theo chiều sâu với những pha di chuyển dọc ra sau lưng hàng thủ đối phương, hoặc những tình huống bám biên sử dụng tốc độ và kỹ thuật để đấu tay đôi, hoặc những tình huống cắt chéo vào trong chơi hẳn như một trung phong cắm. Tầm hoạt động đa dạng của Mbappe đến từ vùng không gian chơi bóng của Messi, một số 9 ảo chơi giật lùi về rất sâu, từ vị trí số 10 cho đến vòng tròn giữa sân. Di Maria với cái kèo trái của mình dễ dàng bó vào hành lang trong cánh phải để đập nhả với Messi, hoặc tung ra những đường tạt bóng bằng chân thuận vào vòng cấm, hoặc tự mình kết thúc một pha bóng. Để đảm bảo kéo dãn chiều ngang sân, PSG đã có sẵn những hậu vệ cánh tấn công chất lượng là Hakimi ở cánh phải và Nuno Mendes ở cánh trái.
Tuy vậy, thay đổi lớn nhất của PSG kể từ cuối năm 2021 cho đến nay không chỉ là sự vắng mặt của Neymar trên hàng công vì chấn thương, mà còn đến từ vị trí của Marco Verratti. Cũng có khi, chính việc mất đi Neymar buộc Pochettino phải điều chỉnh đôi chút về vị trí của Verratti.
Chúng ta hẳn đã quen với việc tiền vệ người Italia được bố trí chơi thấp nhất nơi hàng tiền vệ trong hầu như cả sự nghiệp từ khi nổi lên của anh. Nhưng cũng như cách đây một năm về trước, thời gian này, Pochettino quyết định đẩy Verratti đá cao hơn, chơi như một số 8 lệch trái. Người giờ đây đá thấp nhất trong hàng tiền vệ 3 người của PSG chính là Leandro Paredes. Số 8 còn lại là Danilo Pereira. Phần nào đó, chính việc Idrissa Gueye trở về phục vụ đội tuyển quốc gia ở CAN trong giai đoạn đầu năm nay và việc Wijnaldum không được trọng dụng đã mở rộng cánh cửa dành cho Paredes cùng Danilo.
Trong giai đoạn triển khai bóng từ tuyến dưới, Paredes thường đứng giữa cặp trung vệ Marquinhos và Kimpembe, Verratti hoặc Danilo sẽ thường xuyên lùi về tạo thành một cấu trúc lên bóng là 3-1 hoặc 2-2. Điều này có nghĩa, cả Verratti và Danilo giống như những mẫu tiền vệ box-to-box hơn là số 8 tấn công thuần túy, vừa giúp PSG không trở nên mỏng manh khi phòng ngự chống phản công, vừa giúp duy trì quân số tấn công vòng cấm.
Với riêng cá nhân Verratti, anh được giải phóng nhiều hơn khỏi trách nhiệm phòng ngự, tránh rơi vào những trạng thái dễ dàng phạm lỗi dẫn tới các thẻ phạt, vừa phát huy khả năng cầm bóng, rê dắt trong không gian hẹp và chuyền bóng. Một Verratti chơi gần vòng cấm hơn, tham gia nhiều hơn vào những khâu cuối cùng của một pha tấn công là điều cũng đã được nhìn thấy tại kỳ Euro 2020 hồi mùa hè, giờ đang được Pochettino áp dụng tại PSG.
Đồng thời, một khi Les Parisiens để mất bóng, họ có thêm những phương án phòng ngự tầm cao, những người sẵn sàng tranh chấp quyết liệt đoạt lại quả bóng ngay trên khu vực 1/3 sân cuối là Verratti cùng Danilo.
Verratti ở hành lang trong cánh trái, Messi ở hành lang trong cánh phải và cả hai thường xuyên lùi về tới vòng tròn giữa sân, PSG không chỉ đang phát huy tốt nhất hai quân bài này, cũng như tô đậm thêm sự kết dính giữa họ với Mbappe trên hàng công, mà đội bóng này giờ đây đang thật sự hướng đến một lối chơi kiểm soát.
Song, để đạt được trình độ như Man City của Pep Guardiola, tức kiểm soát bóng áp đảo và đồng thời áp đảo về các cơ hội tạo ra, hay nói nôm na là làm chủ cuộc chơi hoàn toàn, PSG sẽ còn phải đi một chặng đường dài. Trận thắng tối thiểu 1-0 mới đây trước Rennes là một minh chứng cho thấy, PSG mùa giải hiện tại vẫn phụ thuộc nhiều vào chất lượng ngôi sao để giải quyết trận đấu.
Rennes hồi cuối tuần qua với hệ thống quen thuộc từ đầu mùa của họ là 4-4-2 đã thật sự biến thời lượng kiểm soát bóng lên tới gần 65% của đội chủ nhà trở thành vô nghĩa. Nếu không có khoảnh khắc nhồng lên tấn công và bị phản công ở thế 4 đánh 4 vào những phút bù giờ cuối trận, Rennes đã có thể rời Công viên các Hoàng tử với một kết quả hòa.
Cấu trúc mà Rennes áp dụng trước PSG là 4-4-2 hẹp, chủ trương bịt kín trung lộ và sẵn sàng chấp nhận nhường hai hành lang cánh cho đội chủ nhà. Từ đó, PSG lộ ra những hạn chế trong các phương án tiếp cận vòng cấm đối thủ. Nhìn vào bản đồ nhiệt của Les Parisiens trước Rennes, có thể thấy rõ sự bế tắc của chủ nhà trong gần như cả trận đấu.
Vấn đề lớn nhất của thầy trò Pochettino là họ quá phụ thuộc vào khả năng của Mbappe. Trong bối cảnh Pochettino lựa chọn Juan Bernat – người mới chỉ thi đấu hơn 500 phút ở mùa giải hiện tại – đá hậu vệ cánh trái (mà rất có thể nhằm mục đích giữ quân cho trận gặp Real Madrid), Mbappe vừa là phương án mở rộng chiều ngang sân lẫn duy trì chiều sâu gần như duy nhất cho các pha tấn công. Mbappe không chỉ chủ động ôm biên trái để mở ra một phương án chuyển hướng tấn công khi mà trung lộ quá chật chội, mà còn xâm nhập ra sau lưng hàng thủ Rennes để tấn công theo trục dọc. Xavi Simons, người được bố trí đá tiền đạo lệch phải ngày hôm đó, cũng ý thức việc phải xâm nhập vòng cấm, nhưng kinh nghiệm và khả năng của cầu thủ trẻ này vẫn còn hạn chế. Trung lộ bị bịt chặt khiến những Messi, Verratti và Draxler chỉ có thể luân chuyển quả bóng ở khu vực ngoại vi.
Chưa dừng lại ở đó, PSG không có những chân chuyền có thể chuyền bóng chéo sân, đảo cánh một cách nhanh chóng để tận dụng hai hành lang biên mà Rennes hy sinh. Người duy nhất có thể làm được điều này là Messi thì lại bị đặt sai vị trí sở trường.
Vẫn chơi trong vai trò của một số 9 ảo, nhưng khu vực hành lang trong cánh phải của Messi đã bị chiếm dụng bởi vị trí của Julian Draxler, buộc số 30 người Argentina không ít lần xuất hiện ở… cánh trái và không sử dụng được cái chân trái sở trường.
Phải đến hiệp thi đấu thứ hai, Pochettino mới có sự điều chỉnh khi đẩy Draxler đá lệch trái trên hàng công, Mbappe bó vào giữa, trả Messi về khu rừng đúng với của anh. Cộng với việc Rennes sẵn sàng chơi đôi co hơn, bấy giờ PSG mới lên bóng hiệu quả hơn.
Real Madrid – Ít pressing hơn và Vinicius
Không khó để nhận diện lối chơi của Real Madrid mùa giải hiện tại dưới thời Carlo Ancelotti. Về cơ bản, Los Blancos là một đội bóng được xây dựng và đang đứng đầu LaLiga dựa trên một hàng thủ chắc chắn với sự ăn ý của cặp trung vệ Eder Militao – David Alaba, cùng sự xuất sắc của thủ thành Thibaut Courtois; bộ ba tiền vệ Casemiro – Toni Kroos – Luka Modric tiếp tục là động cơ cốt lõi cả trong tấn công lẫn phòng ngự; và cặp bài trùng Benzema – Vinicius trên hàng công.
Về cơ bản, tấn công qua biên vẫn là bài bản sở trường và quen thuộc của đội chủ sân Santiago Bernabeu, khi cự ly trung bình giữa hai cầu thủ bám biên xa nhất theo chiều ngang của họ là 46,6m (chỉ kém Sevilla), với các hậu vệ biên chồng cánh và những tam giác ở mỗi cánh được tạo ra từ hậu vệ biên – tiền vệ số 8 và tiền đạo cánh. Tuy vậy, trong cấu trúc cơ bản 4-3-3 hoặc 4-5-1/4-1-4-1, cánh trái là cánh tấn công chủ đạo của Real Madrid (chiếm 42%), nơi có sự hiện diện của một Vinicius đạt phong độ chói sáng ở mùa giải này.
Không loay hoay và mất nhiều thời gian để định hình trường phái muốn theo đuổi như PSG, Real Madrid rất kiên định và rõ ràng với cách tiếp cận tấn công của họ: Phát huy tối đa năng lực của Vinicius bên hành lang cánh trái, đó là tốc độ và kỹ năng đi bóng qua người. Mùa giải này, bằng một cách nào đó, Carlo Ancelotti còn thật sự mở khóa thành công Vinicius. Từ những thế mạnh sẵn có, tiền đạo người Brazil giờ đây đặc biệt hiệu quả với những cơ hội trước khung thành đối phương.
Ancelotti từng nói rằng lời khuyên duy nhất ông dành cho Vinicius là mỗi khi có cơ hội trước khung thành đối phương để dứt điểm, cầu thủ 21 tuổi cần phải xử lý ít nhịp chạm hơn. Tuy nhiên, nếu nhìn vào tần suất chạm bóng ở các khu vực trên sân của Vinicius trong mùa giải này so với mùa giải trước, chúng ta có thể tìm ra chút ít lý giải cho cách sử dụng và phát huy tài năng của Vinicius từ chiến lược gia người Italia.
Trung bình cứ mỗi 90 phút trong mùa giải 2020/21, Vinicius chạm bóng 53,5 lần. Trong đó, anh chạm bóng ở khu vực 1/3 sân cuối (trên phần sân đối phương) 33,2 lần và trong vòng cấm 6,8 lần. Mùa giải này, mọi hạng mục vừa nêu đều có sự gia tăng: Vinicius chạm bóng trung bình mỗi 90 phút 61,5 lần, chạm bóng ở 1/3 sân cuối 41,2 lần và chạm bóng trong vòng cấm 8,88 lần. Chưa dừng lại ở đó, số pha kéo bóng tịnh tiến trung bình mỗi 90 phút mùa này của Vinicius là 14,1 (so với 9,18 trong mùa giải trước). Điều này cho thấy, Vinicius không chỉ có bóng nhiều hơn mà còn chạm bóng nhiều hơn ở các khu vực tấn công và trong vòng cấm đối thủ. Anh trở thành một cửa thoát/đầu mối (outlet) tấn công quan trọng bậc nhất của Real Madrid. Công thức vì thế rất đơn giản: Cứ đưa bóng đến chân Vinicius và anh sẽ lo việc còn lại.
Dĩ nhiên, trong phần việc còn lại đó, Vinicius nhận được sự hỗ trợ tối đa từ những mảng miếng tấn công ở biên trái với vai trò của Toni Kroos hay Ferland Mendy, và nhất là từ Karim Benzema, người luôn có xu hướng di chuyển rộng gồm lùi về và dạt biên để tham gia kết nối bóng, trở thành một trạm trung chuyển dành cho người đàn em. Sự ăn ý của bộ đôi này biến cả hai trở thành những chân sút và chân kiến tạo tốt nhất đội bóng ở LaLiga 2021/22 (Benzema ghi 17 bàn và 7 kiến tạo, Vinicius ghi 12 bàn và 5 kiến tạo).
Vinicius và Benzema có thể mang đến đầu ra sản phẩm ưu việt là nhờ vào bộ ba Casemiro – Kroos – Modric hoạt động bền bỉ, cơ động với những bộ kỹ năng bổ trợ hoàn hảo cho nhau ở tuyến giữa: Casemiro có sự quyết liệt và khả năng thu hồi bóng hàng đầu, Kroos mang đến chất lượng trong các đường chuyền và Modric là kỹ thuật và cảm quan không gian tuyệt hảo.
Đặc biệt, với Toni Kroos, Real Madrid có một điều mà PSG không có, đó chính là một chuyên gia chuyển hướng tấn công/đảo cánh, khẳng định và củng cố khả năng đánh biên của đội bóng này. Mùa giải này tại LaLiga, Kroos xếp thứ hai về số đường chuyền chính xác ở vị trí lùi sâu và dẫn đầu về số đường chuyền dài chính xác, trung bình 10,1 đường chuyền mỗi trận. Xét ở khoản chuyền bóng đảo cánh, Kroos đơn giản là số 1 giải đấu.
Sau một mùa hè mất đi cặp trung vệ trụ cột là Raphael Varane cùng Sergio Ramos, sự kết hợp giữa Eder Militao và David Alaba giờ đây khiến người hâm mộ Real Madrid có thể quên đi những người cũ. Militao và Alaba thay phiên nhau trở thành những trung vệ dập, sẵn sàng ập lên nhanh chóng ngăn chặn cầu thủ tấn công của đối phương nhận bóng giữa hai tuyến. Ở mặt trận tấn công, Alaba hoàn toàn có thể trở thành một phương án tịnh tiến bóng lên phần sân đối phương, kết hợp những pha di chuyển dọc hành lang trong cánh trái để xâm nhập vòng cấm.
Sự chắc chắn trong khâu phòng ngự của Real Madrid bên cạnh nguyên nhân là sự chắc chắn của các cá nhân, còn là đôi chút điều chỉnh từ Ancelotti. Thống kê từ LaLiga cho thấy Real Madrid mùa này pressing ít hơn và dành nhiều thời gian nhiều để phòng ngự với khối đội hình thấp hơn mùa giải trước (xếp thứ 9 ở tốc độ thu hồi bóng). Khi không kiểm soát bóng, Real Madrid vẫn đang là đội có line phòng ngự đứng thấp nhất.
Điển hình như trong trận đấu trước Barcelona ở Siêu cúp Tây Ban Nha hồi đầu năm nay, đoàn quân của Ancelotti đã chơi pressing tầm trung, cho phép tuyến dưới của đối thủ thoải mái lên bóng đến vạch giữa sân. Nhưng đó cũng là cách Los Blancos giăng ra một cái bẫy dẫn dụ đối thủ, khi Benzema luôn tìm cách theo kèm/đuổi bắt mắt xích Sergio Busquets của Barcelona. Từ một tình huống như vậy, Real Madrid lập tức đoạt lại được bóng và công thức quen thuộc được bày ra: Hàng tiền vệ đẩy quả bóng qua trạm trung chuyển là Benzema, trước khi tìm đến Vinicius.
Một khi những quân bài tốt nhất có trong tay lành lặn, Ancelotti đơn giản biết rõ ông cần làm gì. Không máy móc, không phức tạp, những gì hay nhất của một cầu thủ thì cần được phát huy, như chính nhà cầm quân 62 tuổi từng tuyên bố: “Nếu tôi có Modric và Kroos, tôi đâu thể mong đợi đội bóng của mình chơi pressing tầm cao. Tôi sẽ không khác gì thằng ngu nếu không chơi phản công nếu có một tiền đạo cánh như Vinicius, một cầu thủ như thể được gắn động cơ mô tô dưới chân.”
Vĩ thanh
PSG đang dần định hình phong cách, nhưng nếu Neymar kịp trở lại cho trận đấu trước Real Madrid, liệu Pochettino có từ bỏ những nhân sự và hệ thống đã cho thấy dấu hiệu khởi sắc thời gian qua để tin dùng ngôi sao người Brazil? Cá nhân người viết cho rằng ngay cả khi Neymar bình phục, sự trở lại ngay lập tức của anh là điều không thể trong một trận cầu quan trọng như thế này, khi yếu tố nhuần nhuyễn cần được đề cao. Có chăng, Pochettino sẽ sử dụng Neymar vào một thời điểm nào đó từ băng ghế dự bị, hoặc trông chờ vào sự bùng nổ nếu bế tắc và bị dẫn bàn.
Riêng với Real Madrid, như tuyên bố của Ancelotti, Karim Benzema sẽ trở lại kịp cho cuộc thư hùng tại Paris. Trong suốt quãng thời gian Benzema gặp chấn thương, nhà cầm quân người Italia đã sử dụng nhiều phương án khác nhau, gồm cả việc thử xếp Gareth Bale ở vị trí trung phong như trước Villarreal mới đây (gần như thiếu hiệu quả), nhưng chắc chắn không một ai hoàn bị như tiền đạo người Pháp. Cũng kể từ thời điểm Benzema vắng mặt, phong độ của Vinicius kém đi hẳn (chỉ kiến tạo 1 lần trong 4 trận ra sân). Do đó, nếu đặt lên bàn cân để so sánh về sự trở lại của Neymar và Benzema đối với từng đội bóng, Ancelotti có lẽ sẽ vui hơn Pochettino.
